به گفته سید محمد رضا دستغیب طرح بازآفرینی محور زند (از فلکه نمازی تا فلکه شهرداری) آغاز شده و بازآفرینی سه محور دیگر (از پارامونت تا پل غدیر، از پارامونت تا قصردشت، و از فلکه گاز تا فلکه فرودگاه) نیز در دستور کار شورای شهر و شهرداری شیراز است. احمدرضا دستغیب چنین طرح‌هایی را نیاز امروز شهر می‌داند، چراکه معتقد است امروز فضاهای شهری حس تعلق به شهر را به شهروندان نمی‌دهد و مردم هم دیگر از زندگی در شهر لذت نمی‌برند. «از همین‌رو تلاش می‌کنیم که محیط‌های پرترافیک شهر را به محیط‌های پیاده‌محور و شهروندمحور بدل کنیم.» مشروح گفت‌وگوی شهرراز با سیداحمدرضا دستغیب رئیس شورای اسلامی شهر شیراز را در ادامه بخوانید:
شهرراز: شیراز شهری است با پیشینه تاریخی و فرهنگی، و تعداد قابل‌توجهی از مراکز گردشگری در این شهر قرار دارند. به نظر شما با توجه به این داشته‌ها و ظرفیت‌ها، آیا ما می‌توانیم رویدادهایی فرهنگی در شیراز تعریف کنیم که هویت فرهنگی شهر را حفظ و به اقتصاد شهر کمک کند؟ رویدادهایی که مشابهش را در جشنواره فرهنگی لیورپول، جشنواره‌های سینمایی کن، ونیز، برلین و... دیده‌ایم و بدل به بخش مهمی از اقتصاد شهر شده است.
دستغیب: شیراز از منظرهای مختلف شهری قابل‌توجه است: ابتدا می‌توان به هویت تاریخی شهر اشاره کرد ـ که با کشفیات اخیر مشخص شد بیش از 7هزارسال سابقه دارد ـ شیراز ازسویی شهر شعر، هنر، ادب و فرهنگ است، مکان‌های زیارتی و گردشگری دارد، آب‌وهوایش در پاکی و لطافت هوا کم‌نظیر است، و مردمی خونگرم، نجیب و فرهنگی دارد. هرکدام از این عوامل اگر در هر شهری از جهان بود، آن شهر بدل به پایتخت گردشگری جهان می‌شد، اما متأسفانه ما نتوانسته‌ایم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم.
درحالی که ورود گردشگر سبب تقویت و رونق اقتصاد شهری خواهد شد و اقتصاد شهرداری هم رونق خواهد یافت. من معتقدم در سال‌های گذشته در پیگیری مواردی مانند پایتخت فرهنگی ایران، شهر خلاق ادبی ایران و...، در شیراز کوتاهی شده است. شاید به این دلیل که در 8سال قبل از دولت آقای روحانی، اصولاً اعتقادی به اینکه شیراز شهر ادبی باشد، وجود نداشت؛ از همین‌رو بخشی از جایگاه شیراز به‌عنوان شهری فرهنگی آسیب دید.
شهرراز: برای ایام نوروز 97، شورای شهر برنامه‌هایی را مصوب کرد و شهرداری هم مکلف به اجرای آنها شد. برنامه‌هایی مانند گل‌آرایی و سبزه‌آرایی در سطح شهر و برگزاری رویدادهای شاد فرهنگی، موسیقی خیابانی و... . نوروز امسال شاید اولین‌بار در سال‌های گذشته بود که مردم شاد بودند. حتی در نظرسنجی شهرداری هم 87درصد شهروندان از اجرای برنامه‌ها راضی بودند. این نشان می‌دهد شیراز پتانسیل برگزاری چنین برنامه‌هایی را دارد و مردم هم خواهان چنین رویدادهایی هستند.
دستغیب: شعار شورای پنجم شیراز «مردم‌محوری» است، اما ما برای همین شعار هم برنامه‌ای مدون نداریم؛ راهبرد داریم، اما برنامه نداریم، همان‌گونه که برای بخش فرهنگی شیراز برنامه‌ای مدون وجود ندارد. اگر وین اتریش پایتخت موسیقی جهان است، به‌دلیل برخورداربودن از برنامه مدون و جامع است. دلیل فقدان برنامه در شیراز اما آن است که در سالیان گذشته، به تنها چیزی که توجه نشد، فرهنگ بود. نکته دیگری که باید به آن توجه کرد آن است که شهرداری تنها متصدی فرهنگ شهروندی نیست، و سازمان‌هایی مانند صداوسیما، تبلیغات اسلامی، آموزش‌وپرورش، نهاد روحانیت و... نیز متولی فرهنگ هستند، اما این دستگاه‌ها و نهادها هرکدام به‌صورت جزیره‌ای عمل می‌کنند، و نتیجه هم آن می‌شود که اتفاق خاصی در حوزه فرهنگ در شیراز رخ نمی‌دهد. از این منظر، به نظر من هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف در بخش فرهنگی نیز کمرنگ است.
شهرراز: درباره جزئیات طرح بازآفرینی محور زندیه بگویید.
دستغیب: ما در بودجه سال 97 شهرداری شیراز، برای طرح بازآفرینی محور زند ردیف اعتباری اختصاص داده‌ایم و هسته اولیه این طرح نیز تشکیل شده است. در این طرح از فلکه نمازی تا فلکه شهرداری، 20 مکان را برای تبدیل‌شدن به فضای سبز عمومی و پارک و موزه مشخص کرده‌ایم و درحال مذاکره با مالکان آنها هستیم. ازسویی از محل فلکه امام حسین (ع) (ستاد) تا خیابان خیام، حدود 50هزار متر مربع را شناسایی کرده‌ایم و امیدواریم که تا پایان سال 97، این محور تبدیل به یک پارک بزرگ عمومی برای شهروندان شود. در ادامه این برنامه، طرحی داریم که از فلکه نمازی تا دروازه سعدی، حمل‌ونقل عمومی را به صورت تراموا داشته باشیم. قرار است این تراموا از بازار وکیل هم بگذرد و به‌نوعی به اقتصاد این بازار هم کمک کند. ازسویی بازآفرینی خیابان لطفعلی‌خان زند از پارامونت تا پل غدیر، از پارامونت تا قصردشت و از فلکه گاز تا فلکه فرودگاه نیز در دستور کار شورای شهر و شهرداری شیراز است. ما بازآفرینی محور زند را آغاز کرده‌ایم و سه محور دیگر را هم در دستور کار داریم؛ استاندار فارس نیز از این طرح‌ها به‌طور جدی حمایت کرده است. مدیریت شهری شیراز معتقد است امروز مردم نیاز دارند که فضاهای شهری بازتر و پاک‌‌تر باشد، چراکه امروز مردم از زندگی در شهر لذت نمی‌برند و فضاهای شهری حس تعلق به شهر را به شهروندان نمی‌دهد. از همین‌رو تلاش می‌کنیم محیط‌های پرترافیک شهر را به محیط‌های پیاده‌محور و شهروندمحور تبدیل کنیم.
شهرراز: به‌تازگی براساس یک پژوهش مشخص شده که شهرهای هدف گردشگران خارجی، اغلب اصفهان و شیراز است، اما به طور میانگین آنها در صورت اقامت یک‌هفته‌ای در این دوشهر، 5 شب را در اصفهان می‌مانند و تنها دوشب در شیراز هستند؛ حال آنکه به نظر می‌رسد داشته‌های تاریخی، فرهنگی و حتی جغرافیایی شیراز بیش از اصفهان است. ازسویی واضح است که برگزاری فستیوال‌ها و رویدادهای ملی و جهانی در شیراز سبب افزایش سرمایه اجتماعی و همبستگی اجتماعی در میان شهروندان خواهد شد. به نظر شما برای برگزاری رویدادهای فرهنگی فاخر، چه نوع برنامه‌هایی، و با چه رویکرد و راهبردی باید تدوین شود؟
دستغیب: شیراز نیازمند برنامه‌های فرهنگی بلندمدت است، شیراز تنها شهر ایران است که شهروندانش پتانسیل بیدارماندن تا صبح را دارند، اما ما از این پتانسیل چه استفاده‌ای کرده‌ایم و چه درآمدی کسب شده است؟ حتی مغازه‌ها در سطح شهر باید ابتدای شب تعطیل شوند، درصورتی که مردم دست‌کم تا نیمه‌های شب در خیابان‌های شهر هستند و این حضور و شب‌گردی برای شهر شیراز یک فرصت است.
شهرراز: ما می‌دانیم که در دهه‌های پیشین و حتی امروز اقتصاد اول شیراز کشاورزی و مشاغل خدماتی بوده و هست، اما مدت‌هاست مدیریت استان و مدیران کل، تصمیم‌گیران و مدیران اجرایی بر اهمیت صنعت گردشگری و سرمایه‌گذاری همه‌جانبه برای رشد و رونق این صنعت تأکید می‌کنند؛ درحالی که تا بسترهای گردشگری مهیا نباشد و برنامه‌هایی برای برگزاری رویدادها و فستیوال‌های ملی و بین‌المللی تعریف و اجرایی نشود، ورود و جذب گردشگر افزایش نخواهد یافت.
دستغیب: امیدوارم صحبت‌های مدیران در زمینه جذب گردشگر، تنها حرف‌درمانی نباشد؛ چون همه دولت‌ها این شعار را داده‌اند و از جذب سرمایه‌گذار و گردشگر خارجی گفته‌اند. درحالی که برای جذب گردشگر باید بسترهای مناسب وجود داشته باشد، اما چنین بستری در شیراز وجود ندارد و امکانات مطلوب رفاهی، خدماتی و حمل‌ونقل برای گردشگران فراهم نیست.
شهرراز: با توجه به صحبت‌های شما که گفتید شورا برنامه مدون فرهنگی ندارد، به نظرم در نخستین گام باید مرکز پژوهش‌های شورای شهر تقویت شود تا براساس نیازسنجی‌ها، بتواند برنامه‌ریزی کند. درحالی که به نظر می‌رسد این مرکز امروز کمرنگ است و کمیسیون‌ها فعال‌تر هستند.
دستغیب: مرکز پژوهش‌های شورا نهاد بسیار مهمی است، اما قبلاً یک ایراد قانونی وجود داشت و ما به تازگی آن ایراد قانونی را برطرف کرده‌ایم، اعضای مرکز انتخاب شده‌اند و به‌زودی نیز مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر شیراز راه‌اندازی خواهد شد. البته توجه داشته باشید که مرکز پژوهش‌ها مستقلاً برنامه نمی‌دهد، بلکه نسبت به طرح‌ها و لوایح اظهارنظر کارشناسی می‌کند.
شهرراز: طبق آماری که ما از معاونت شهرسازی شهرداری شیراز داریم، هزینه ساختن پل‌های شیراز در سال‌های گذشته حدود 1200 میلیارد تومان بوده است؛ درحالی که شاید با یک‌درصد هزینه یک پل می‌توانستیم تعداد قابل‌توجهی رویداد در شیراز تعریف و اجرا کنیم.
دستغیب: واقعیت آن است که ما باید کم‌کاری‌های سال‌های گذشته را جبران کنیم. اتفاقی که در سالیان گذشته در شیراز رخ داده، توجه ویژه به ساختن پل‌ها بوده است؛ پل‌هایی که به‌طور رسمی اعلام شده تنها دودرصد از ترافیک شیراز را کاهش داده‌اند، آن هم با هزینه‌های بسیار گزاف. ما امروز 99 پل ساخته‌شده و در حال اجرا در شیراز داریم و برای بعضی از آنها صدها میلیاردتومان هزینه شده است؛ درحالی که به جای یک پل کمتر، می‌توانستیم رویدادهای فاخر فرهنگی برگزار کنیم، هنرمندان و فرهنگوران شیراز را تقویت کنیم، آثارشان را بخریم و موزه درست کنیم، اما گذشتگان آمدند و شیراز را محاصره کردند بین پل و بتن و سیمان. آن هم درحالی که عملاً تغییر خاصی در ترافیک شهر ایجاد نشد، و سیماومنظر شهری هم از بین رفت. مثلاً میدان ولیعصر میدانی تاریخی و منحصربه‌فرد بود، فلکه معلم میدانی بسیار زیبا بود، این میدان‌ها را برای ساختن پل از بین بردند. حال آنکه خیابان عریض و پل بزرگ، نشان‌دهنده تقدم ماشینِ بیشتر و سرعت بیشتر است و سبب آلودگی بیشتر و دورشدن مردم از یکدیگر می‌شود. تا سال 1996، شعار دنیا در بخش حمل‌ونقل شهری «سرعت» بود، امروز اما شعار دنیا «آهسته‌رفتن» است؛ چون در آهسته‌حرکت‌کردن ما اطراف را می‌بینیم، صحبت می‌کنیم و آرامش داریم. ازسویی آنچه که امروز تهدیدی برای شیراز و بسیاری از کلانشهرهاست، دورشدن مردم از یکدیگر است.
در گذشته، شهرها محله‌محور بودند و همه نیازمندی‌های هر محله هم در آنجا وجود داشت. امروز شهرهای اروپایی نیز محله‌ای ساخته می‌شود و مردم مجبور نیستند به خاطر مدرسه و بهداشت، نیازمند رفتن به مرکز شهر باشند. ما نیز امروز باید به شکلی مدیریت شهری را انجام دهیم که همه نیازهای مردم در محله‌ها برآورده شود. پس باید محله‌محور و در محله‌ها نیز گفت‌وگومحور باشیم. این گفت‌وگومحوری امنیت، رفاه، نشاط و آرامش شهر را تأمین می‌کند.
شهرراز: در جلسه اخیرتان با امیران ارتش، شما و شهردار شیراز با تغییر کاربری در فضای سبز پادگان‌ها (بعد از خروج پادگان‌ها از شهر) به‌شدت مخالفت کردید. دلیل مخالفت‌تان چه بود؟
دستغیب: بحث خروج پادگان‌ها از شهر، هم قانون مجلس و هم دستور اکید مقام معظم رهبری است، و ما به طور جدی به دنبال خروج پادگان‌ها از شهر هستیم. اما به‌هیچ‌وجه اجازه نمی‌دهیم در محل فعلی پادگان‌ها، ساختمان‌های بلند، تجاری و... جایگزین فضای سبز شود؛ بلکه محل پادگان‌ها باید به صورت پارک و مکان تفریحی در اختیار مردم قرار بگیرد، که امیدواریم این اتفاق به زودی رخ دهد. ازسویی ما در محورهای اصلی شیراز مثل محور زند، اجازه ساخت ملک تجاری با تراکم تجاری بالا را نمی‌دهیم؛ چراکه خیابان زند باید یک محور تفریحی و گردشگری باشد.
منبع : پایگاه اطلاع رسانی شهرداری شیراز